Bugün hepimizin bildiği kanatlı bir uçağın halka şeklinde kanadı olabileceğini hayal edebiliyor musunuz? Belki hayal etmekte bile zorlanıp neye benzediğini kestiremiyoruz ama yıllar önce böyle bir tasarım geliştirilmiş.
Bu garip tasarımın deneyeni de Bell Riot uçağı ile Fransızlar olmuş. Fakat bizler neden hiç gökyüzünde süzülen halka kanatlı bir uçak göremedik? Hoş, görsek de gözlerimize inanamazdık!
Bir havacılık şirketi olan Lockheed, bu halka kanatlıyı bir ticari uçak olarak tasarlamıştı.
1980’lerde devasa boyutlarda tasarlanan uçağın 52 metre uzunluğunda ve 7,4 metre kanat çevresine sahip olması planlanıyordu. Kanat, gövdeye orta uzunlukta alçak bir noktadan bağlanacak ve kuyruğa katılmak için 27 derece geriye doğru kıvrılarak 23 metre yüksekliğe ulaşacaktı.
Bu tasarımı insanlar değişiklik olması için tasarlamış diye düşünmeyin. Çünkü bu tasarımın en dikkat çekici özelliği potansiyel yakıt verimliliği sağlamaktı.
Bu devasa boyuttaki uçak, 120 kişiye kadar yolcu taşıyabilme kapasitesiyle öne çıkıyor ve özellikle yüksek irtifa gerektirmeyen banliyö rotaları için son derece uygun görünüyordu.
Bu halka şeklindeki kanatlar, geleneksel kanatlardaki gibi bir işleyişe sahip görünüyorken benzersiz avantajlar sunması da beklenenler arasındaydı. Bu avantajlardan biri, kanadın daha fazla kaldırma kuvveti oluşturarak daha kısa pistlere inebilme, daha az yakıt tüketme ve rüzgârlardan minimum etkilenmesiydi.
Fakat bu tasarım, çeşitli zorluklarla karşılaştı.
Uçakta artan kaldırma kuvvetinden elde edilen yakıt tasarrufunu azaltan parazit direncin artması sorun teşkil ediyordu. Bu da edilen tasarrufu nötrlüyordu. Bu sorunları engellemek için de titiz bir mühendislik gerektiğinin farkına varılmıştı.
Geleneksel uçak tipinden çok ayrı görünen halka kanat tasarımı, doğal olarak riskli olduğu kadar pahalıydı da. Henüz bir örneği bile hayata geçirilmemiş projeyi desteklemekte tereddüt eden yatırımcılar vardı. Bu durum da projenin finansmanını bir hayli güçleştirdi.
Peki bu tasarımın başarısız olma nedenleri ne olabilir?
Normal bir uçağı stabilize etmek ve yönlendirmek, basit gibi görünen ancak çok karmaşık bir yapıyı çözmeyi gerektirirken alışılmışın dışındaki bu uçakların kontrolünü hayal edebiliyor musunuz?
Halka kanatlı uçaklar, daha karmaşık bir yapıya sahip olduğundan üretim ve mühendislik açısından çok büyük zorluklarla karşılaşıldı. Malzeme seçimi, üretim süreçleri ve yapısal dayanıklılık gibi faktörler maliyetleri artırmış ve bu tasarımın geniş çapta uygulanmasını da doğal olarak engellemiştir.
Halka kanatlı uçakların maliyet açısından yüksek olması da pek kullanışlı olmayacaklarının bir nedeniydi.
Sivil havacılık endüstrisinde, güvenlik standartlarına uygunluk da çok önemli. Halka kanatlı uçakların bu standartlara uyum sağlama süreci, benimsenmelerini zorlaştırmış olabilir.
Bakıldığında normal kanatlı bir uçağa mı, halka kanatlı bir uçağa mı binmek istersiniz diye sorsalar, kuşkusuz hepimiz aynı cevabı veririz!
Gökyüzünde hiç göremediğimiz, belki şimdilik sadece bir film sahnesinde görebileceğimiz bu tasarım, havacılık tarihinde artan yeniliklerle ve aşılan engellerle bir gün hayata geçirilir. Belki o zaman kendileriyle gökyüzünde tanışma fırsatı bulabiliriz.
Uçaklarla ilgili diğer içeriklerimiz:
