İETT Genel Müdür İrfan Demet, kurumun 2023 yılı faaliyet raporunu İBB Meclisi’ne sundu. Demet, 2023 yılında özel taşımacılıkla beraber toplam yolculuk sayısının, 2022 yılına göre 90 milyon daha artarak 1 milyar 340 milyona ulaştığını açıkladı. 2018 yılında 3.43 seviyesinde olan arıza sayımızı 2023 yılında 2.87 seviyesine indirerek yaklaşık yüzde 16 oranında azalma sağladıklarını kaydetti.
Demet “Aynı şekilde, günde 1 milyon yolculuk gerçekleştirebildiğimiz metrobüs hattımızda 2018 yılında 5.37 olan arıza sayımız, yeni alınan yüksek kapasiteli metrobüslerin etkisiyle yaklaşık yüzde 46 azalarak 2023 yılında yüzde 2.91’e inmiştir” dedi. Demet şeffaflık konusunda da rekora imza attıklarını ifade ederek 2023 yılında gerçekleştirilen 8,6 milyar lira tutarındaki ihalelerin yüzde 99.5’inin açık ihale usulü ile yapıldığını söyledi.
METROBÜS HATTI: 48 YENİ ARAÇ DAHA ALINACAK
İstanbul’un en önemli toplu ulaşım hatlarından olan, günde yaklaşık 1 milyon yolcuğun gerçekleştiği metrobüs hattındaki yenileme çalışmaları hakkında da bilgi veren Demet şunları kaydetti:
*2022 yılında; 100 adedi 21 metre uzunluğunda, tek körüklü, 200 yolcu kapasiteli, 60 adedi de 25 metre uzunluğunda, çift körüklü, 280 yolcu kapasiteli araç kazandırmıştık. 2023 yılında ise 92 adet yine yüksek kapasiteli metrobüs alarak toplam 252 adet yerli üretim, konforlu, yüksek güvenlik donanımlarına sahip metrobüslerimizi İstanbul’a kazandırdık.
*12 metre uzunluğunda, 100 yolcu kapasiteli, şoför kaza uyarı donanımları bulunan 150 otobüsün alımını gerçekleştirdik. Yerli üretim, 280 yolcu kapasiteli, güçlü ve konforlu metrobüs alımlarımıza devam edeceğiz ve 2024 yılında 48 adet daha yeni metrobüsü filomuza kazandıracağız. Elektrikli araç yatırımlarımıza da hız vereceğiz.
*12 metre uzunluğunda yüzde 100 elektrikli, çevreci ve yüzde 60’ın üzerinde yakıt tasarrufu sağlayan 100 elektrikli otobüs alımı çalışmalarımıza başladık. İstanbul’da bir ilke imza atıyoruz. 40 metre uzunluğunda, 420 yolcu kapasiteli, yüzde 100 elektrikli, sıfır emisyonlu, otonom sürüş kabiliyetli metro konforunda yeni nesil metrobüs aracımız için çalışmalarımıza başladık. Bu kapsamında getirdiğimiz ilk aracımızın test çalışmaları hızla devam ediyor.
İETT TARİHİNDE BİR İLK: YÖNETİCİLER SAHADA
Demet, saha denetimlerine ağırlık verdiklerini anlatarak “İETT tarihinde ilkleri gerçekleştirmeye devam ediyoruz. Bu dönemde tüm yöneticilerimizi, Genel Müdüründen Genel Müdür Yardımcılarına, Daire Başkanlarından Müdürlere ve Şeflere kadar sahada da aktif olarak görevlendirdik. İşe geliş ve gidişlerinde bazı günlerde sadece toplu taşıma kullanarak denetim yapmalarını sağladık, planlı ve plansız kontrol ve denetimleri artırdık” diye konuştu.
NOSTALJİK TRAMVAY BATARYALI OLACAK
İstiklal Caddesi’ndeki nostaljik tramvay ile ilgili yeni projelerini açıklayan Demet, “Birçok filme, romana ve şiire, ilham kaynağı olan Nostaljik Tramvayımızın iç ve dış tasarımı birebir aynı olan, bataryalı modelini hazırladık ve İstiklal Caddesi’nde test çalışmalarına başladık. Hedefimiz, zamanla tüm araçlarımızı bataryalı hale getirmek ve caddedeki havayi elektrik hattını iptal ederek görüntü kirliliğini önlemek, daha güvenli ve daha çevreci bir ulaşım sistemini oluşturmak” dedi.
“VERGİ YÜKÜ İLE 550 YENİ OTOBÜS ALINIRDI”
Demet, İETT’nin 2023 yılı gider ve gelir durumu hakkında da çarpıcı veriler paylaşarak şunları söyledi:
*Tam yolcu bilet fiyatları yıllara sari olarak geçmişten bugüne azalış göstermiştir. 2012 yılında 1.1 dolar seviyesinde tam yolcu bilet fiyatı, günümüzde 0,5 dolar seviyesindedir. 2023 yılı Mayıs ayında akaryakıt ortalama fiyatı 18,92 lira idi. 2023 yılı Ağustos ayına geldiğinde yaklaşık yüzde 100 artarak 37,4 liraya gelmiş, 2024 yılı Nisan ayında ise güncel akaryakıt fiyatı 42,13 lira seviyesine ulaşmış olup, son 1 yıldaki bu artış oranı yüzde 123’dür.
*Akaryakıt giderlerimizin yüzde 38’i KDV ve ÖTV’den oluşmaktadır. Bu vergi yükünün bize yıllık maliyeti yaklaşık 3.7 milyar liradır. Sadece bu vergi yükü ile; bir yılda 550 adet yeni otobüs alınabilmekte, 5 yılda ise İETT Filosu tamamen yenilenebilmektedir. Bu yüksek enflasyonist ortamda, personel giderinden akaryakıt ve bakım onarım giderlerine kadar tüm maliyetlerimiz artmaktadır.
*2015 yılında yüzde 68 olan yolculuk başı gelirin gideri karşılama oranı, yıllara sari artan maliyetler sebebiyle 2023 yılında yüzde 35’e düşmüştür. Gelir ve gider arasındaki bu fark 2023 yılı sonunda 16 milyar lirayı aşmıştır. Gelir ve gider arasındaki bu mali yük, İstanbul Büyükşehir Belediyemiz tarafından karşılanarak sübvanse edilmektedir.
Demet, İETT’nin 2023 yılı giderlerinin 14 milyar 885 milyon 441 bin 776 TL, gelirlerini ise 11 milyar 37 milyon 454 bin 419 TL olarak gerçekleştiğini açıkladı.
