“Çayırda otlarken nasıl öldü?” sorusuna verilen cevap biraz absürt olsa da uydunun düşmesi o dönemdeki ABD ve Küba arasındaki gerilimleri tetikledi.
Uydunun düşmesine ne neden oldu, Küba bunu nasıl hem fırsata hem protestoya dönüştürdü gelin hep beraber bakalım.
İneğin ölümünden sorumlu SOLRAD 2
Amerika Birleşik Devletleri Donanması Deniz Araştırma Laboratuvarı tarafından geliştirilen SOLRAD programının ikincisi olan SOLRAD 2, Transit 3A ile beraber 30 Kasım 1960’ta fırlatıldı. Uydular, gökyüzüne Thor-Ablestar üzerinden gönderildi. Ancak Thor’un ilk aşamasının erken kapanması ile itici gücün ayrılmış aşamaları güvenlik görevlisinin tedbirsizliği ile imha edildi.
Kriz, fırsata nasıl çevrilir?
İmha edilen roketin parçaları Küba’ya düştü. Küba Ordusu Karakolu, 40 kg ağırlığındaki parçaların 518 km²lik bir alana düştüğünü bildirdi. Küba ise bu durumu hemen fırsata daha doğrusu paraya çevirdi. Uydu enkazından kalan parçaların bir kısmı Çin’e satıldı ve Çin bu parçaları CSS-4 kıtalararası balistik füzenin tasarımında kullandı.
Küba, uydu düşmesini fırsata çevirmekle de kalmadı, olayı protesto etti. Resmî gazeteler tarafından bu olay, ABD’nin Yankee provokasyonu olarak yansıtıldı. Radyolar ise ABD’nin Castro rejimini yok etme çabaları olarak tanımladı. Üstüne bir de Küba, Birleşmiş Milletlere resmî şikâyette bulundu.
Protestoların konusu inek oldu.
Yankee saldırganlığının kanıtı olarak Birleşmiş Milletlere yapılan şikâyetin ardından birçok protestocu, Küba’daki Amerikan Büyükelçiliği önünde gösteri yaptı. “İneklerle ya da ineksiz devrim kazanacak.” sloganları eşliğinde protesto yapanlara, inekler ve boğalar da katıldı. Hayvanların üzerinde ise dönemin ABD Başkanı’na mesaj vardı: Eisenhower, kız kardeşlerimden birini öldürdün.
Şikâyetlere cevap geldi ve rotalar yeniden oluşturuldu.
Amerikan fırlatmalarının Küba üzerinden geçen uçuşları ertelendi. Menzil güvenlik sisteminde iyileştirmeler yapıldı ve gelecekteki SOLRAD uçuşları, Küba’nın üzerinden geçmek yerine daha kuzeydeki bir yörüngeye göre programlandı.
Fidel Castro’nun ineklere verdiği önemi de göz önüne alınca uydunun düşmesi aslında daha da önemli hâle geldi. Söylentilere göre bu olayın ardından inek için Küba’ya 2 milyon dolar ödeme yapıldı. Bir inek için bu rakam biraz fazla gibi görünüyor ancak yapılmışsa bile belki de hava sahasının ihlali ile ilgilidir, bilemeyiz.
